Materie

De computer als dronken creatieveling

DoorSimon Ilić

De natuurkunde is vaak inspiratie voor kunstmatige intelligentie - zoals ook blijkt uit de recente Nobelprijzen. Gastauteur Simon Ilić legt uit hoe het natuurkundige begrip diffusie te maken heeft met generatieve AI, zoals Dall.E en Stable Diffusion.

Lees meer

impuls.jpg
Geen categorie

Impuls: houvast in een dynamische wereld

DoorMarcel Vonk
6 min

Bij sommige natuurundige begrippen kun je je gemakkelijk iets voorstellen. Van andere begrippen is het niet direct duidelijk wat ze inhouden. Wat is bijvoorbeeld ‘impuls’, en waarom is die grootheid in de natuurkunde zo belangrijk?

fermi-koper.jpg
Serie: Quantumtoepassingen
Materie

Quantumtoepassingen (4): Geleiden of niet?

DoorMarcel Vonk
Deel 4
14 min

Wanneer geleidt een materiaal elektrische stroom en wanneer niet? In de eerste drie artikelen van deze serie hebben we gezien dat voor een volledig antwoord op die vraag de quantummechanica nodig is. In dit artikel zullen we zien dat de sleutel tot elektrische geleiding schuilt in het begrip van energiebanden.

Geen categorie

Kosmische inflatie: de groeispurt van het heelal

DoorMarcel Vonk
6 min

Wie het heelal om ons heen bestudeert, valt van de ene verbazing in de andere. Waarom is de ruimte om ons heen bijvoorbeeld zo plat? En waarom ziet het heelal er in elke richting vrijwel hetzelfde uit?

dm3_2.jpg
Serie: Donkere materie
Heelal

Donkere Materie (3): Onzichtbaar en ongrijpbaar

DoorMargot Brouwer
Deel 3
16 min

In het derde deel van haar serie artikelen over donkere materie bespreekt sterrenkundige Margot Brouwer de verschillende manieren waarop gezocht wordt naar nieuwe deeltjes waaruit deze materie opgebouwd zou kunnen zijn.

Geen categorie

Hoe zet je een deeltjesversneller aan?

DoorMarcel Vonk
4 min

Wie ’s avonds bij thuiskomt zijn auto in de straat parkeert, zal verwachten dat die auto de volgende dag zonder problemen weer start. Bij het grootste natuurkunde-experiment ter wereld ligt dat iets anders: de Large Hadron Collider uit- en weer aanzetten is een hele operatie!

latticeblack.png
Serie: Quantumtoepassingen
Materie

Quantumtoepassingen (3): Energiebanden

DoorMarcel Vonk
Deel 3
20 min

Geef een bal een duw, en je kunt hem vrijwel elke willekeurige hoeveelheid energie meegeven. Geldt datzelfde als je een elektron in een metaal een quantummechanische duw geeft? Het verrassende antwoord blijkt ‘nee’ te zijn, en dat antwoord heeft allerlei gevolgen voor de geleiding van elektriciteit.

quantumparticle.jpg
Serie: Hoe complex is de natuur?
Geen categorie

Hoe complex is de natuur? (3)

DoorMarcel Vonk
Deel 3
8 min

Complexe getallen spelen een belangrijke rol in de natuurkunde, en in het bijzonder in de quantumfysica. Hoe ‘complex’ is onze natuur eigenlijk?

earth_nasa.jpg
Heelal

Waarom is de aarde rond, maar de Melkweg plat?

DoorMarcel Vonk
2 min

Zwaartekracht heeft geen voorkeursrichting.Die symmetrie lijkt goed te verklaren waarom de aarde rond is: ook een bol heeft immers geen voorkeursrichting. Maar als dat zo is, waarom is de Melkweg dan een platte schijf, en geen bol?

waves_long.jpg
Serie: Hoe complex is de natuur?
Geen categorie

Hoe complex is de natuur? (2)

DoorMarcel Vonk
Deel 2
10 min

In het eerste deel van ons drieluik over complexe getallen hebben we de wiskunde van zulke getallen beschreven. In dit getalsysteem worden allerlei operaties die we met onze ‘normale’, reële getallen niet kunnen doen, opeens uitvoerbaar. Een mooi wiskundig systeem, dus – maar heeft dat systeem iets met de natuur te maken?