Deeltjes

Het Stern-Gerlach-experiment

DoorJildou Hollander

Aan het begin van het quantum-jubileumjaar 2025 kijkt Jildou Hollander terug op een belangrijk experiment in de ontwikkeling van de quantumtheorie: het Stern-Gerlach-experiment, waarmee het verschijnsel quantumspin ontdekt werd.

Lees meer

horn.jpg
Geen categorie

Doppler, Buys Ballot en een kapotte hoorn

DoorWatse Sybesma
4 min

In 1845 reed een platte treinwagon met hoornspelers over het net aangelegde spoor tussen Utrecht en Maarssen. Er was geen sprake van carnavalsgekte: er werd een historisch natuurkundig experiment gedaan.

meltingice.jpg
Geen categorie

De bootstrap: fysica zonder tegenspraak

DoorMarcel Vonk
4 min

De Baron von Münchhausen wist uit een moeras te ontsnappen door zich met paard en al aan zijn eigen haar omhoog te trekken. Natuurkundig volkomen onmogelijk, natuurlijk, maar het achterliggende idee komt op verrassende wijze in de moderne quantumveldentheorie terug.

trappist-1-system.jpg
Heelal

Aardachtige planeten ontdekt bij naburige ster

DoorManus Visser
2 min

Astronomen hebben zeven planeten ter grootte van de aarde ontdekt op een afstand van slechts 40 lichtjaar van ons zonnestelsel. Op ten minste drie van de planeten zijn de omstandigheden zo gunstig dat er vloeibaar water kan voorkomen, en mogelijk dus zelfs buitenaards leven.

newtonleibniz_sq.png
Heelal

Natuurkundig gekibbel: Newton vs. Leibniz

DoorMax Oosterbeek
12 min

Natuurkundigen zijn het vaak over van alles en nog wat oneens. In de serie “Natuurkundig gekibbel” beschrijven we een aantal beroemde twisten uit de fysica. Vandaag: Isaac Newton vs. Gottfried Wilhelm Leibniz.

mapofmathematics.png
Geen categorie

De wiskunde in kaart gebracht

DoorMarcel Vonk
2 min

In december plaatsen we een kort stukje over de prachtige animatie The Map of Physics van Dominic Walliman. Op het filmje kwamen erg veel positieve reacties, en Walliman komt daarom nu met een vervolg: The Map of Mathematics.

orkest_small.jpg
Geen categorie

Altijd goed luisteren! (naar zwarte gaten)

DoorWatse Sybesma
6 min

Een van de overeenkomsten tussen zwarte gaten, het quark-gluonplasma en het binnenste van de aarde is dat we er relatief weinig over weten, maar wel de mogelijkheid hebben er meer van te leren – zolang we maar bereid zijn om goed te luisteren naar de “tonen” die ze voortbrengen!

blackhole3.jpg
Serie: Wetenschapsagenda
Geen categorie

Wetenschapsagenda (1): ruimte, tijd en zwaartekracht

DoorMarcel Vonk
Deel 2
10 min

Sinds 2015 heeft Nederland een Nationale Wetenschapsagenda: een lijst van 140 vragen die het wetenschappelijk onderzoek in Nederland een richting moeten geven. Vandaag: wat is de ware aard van zwaartekracht, ruimte en tijd en wat kun je bijvoorbeeld leren van zwarte gaten?

quantumdots.jpg
Materie

Quantummechanica in je televisie?

DoorJans Henke
8 min

Een maand geleden, tijdens de Consumer Electronics Show, bracht Samsung een nieuwe reeks zogeheten QLED-televisies uit – televisies met een “quantum dot display”. Wat zijn quantumdots precies, en wat doen ze in tv’s?

fantasy.jpg
Geen categorie

Natuurkunde: mode, geloof en fantasie?

DoorMarcel Vonk
2 min

Fashion, faith and fantasy. Drie termen die we nu niet direct aan het begrip “wetenschap” koppelen, maar die volgens wis- en natuurkundige Roger Penrose toch van groot belang zijn geweest in de vorming van allerlei nieuwe ideeën in de fundamentele natuurkunde.