Deeltjes

Het Stern-Gerlach-experiment

DoorJildou Hollander

Aan het begin van het quantum-jubileumjaar 2025 kijkt Jildou Hollander terug op een belangrijk experiment in de ontwikkeling van de quantumtheorie: het Stern-Gerlach-experiment, waarmee het verschijnsel quantumspin ontdekt werd.

Lees meer

verlinde, milgrom, MOND, emergente zwaartekracht
Geen categorie

Kritiek op Verlindes zwaartekrachttheorie

DoorManus Visser
8 min

Erik Verlindes nieuwe theorie van zwaartekracht blijft de gemoederen in de wetenschap bezighouden. Naast lovende woorden is er ook commentaar, met name over de toepasbaarheid van de centrale formule. Manus Visser beschrijft de recente kritiek en de stand van zaken in de discussie.

encryptie.jpg
Serie: Quantumcomputers
Materie

Quantumcomputers (2): Encryptie, bits en qubits

DoorJoris Kattemölle
Deel 2
22 min

Sommige problemen die voor een gewone computer in de categorie ‘moeilijk’ vallen, vallen voor quantumcomputers juist in de categorie ‘makkelijk’. Dit stelt quantumcomputers potentieel in staat om veelgebruikte encryptiemethoden te kraken.

magnonicblackhole.jpg
Geen categorie

Zwarte gaten in het laboratorium

DoorWatse Sybesma
4 min

Als het zo hard waait dat je op je fiets niet meer vooruit komt, bevind je je – waarschijnlijk zonder het te beseffen – in een grove analogie van een zwart gat. In het laboratorium kunnen nog veel betere analogieën gemaakt worden. Wat kunnen we van zulke “kunstmatige zwarte gaten” leren?

snarenspiegelsenplakband.jpg
Geen categorie

Snaren, spiegels en plakband

DoorJans Henke
6 min

Op 1 januari 2017, 70 jaar na haar oprichting, werd de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der materie, FOM, opgeheven. “Snaren, spiegels en plakband” is een boekje dat het succes van FOM viert. Het staat bomvol geschiedenis en leuke anekdotes.

einstein-long-3.jpg
Geen categorie

Einsteindag of pi-dag?

DoorMarcel Vonk
2 min

14 maart is zowel π-dag als de geboortedatum van Albert Einstein. Een mooie dag om dus eens te kijken naar Einsteins belangrijkste vergelijking – nee, niet E=mc^2! – en ons af te vragen: waarom staat er een π in die vergelijking?

ibm.jpg
Serie: Quantumcomputers
Materie

Quantumcomputers (1): Makkelijk of moeilijk?

DoorJoris Kattemölle
Deel 1
10 min

Quantumcomputers zijn ‘hot’. Grote bedrijven zoals Google en Microsoft zetten nu ook groots in op de belofte van deze ‘magische’ apparaten. Maar hoe werken quantumcomputers eigenlijk? In dit dossier zullen we in drie delen uitgebreid antwoord geven op deze vraag.

protonsynchrotron.jpg
Geen categorie

Zelf experimenteren met een deeltjesversneller?

DoorMarcel Vonk
2 min

Middelbare scholieren die zelf een experiment willen doen met een deeltjesversneller, kunnen daarvoor tot 31 maart hun ideeën indienen bij het CERN. Een jury beoordeelt de voorstellen, en de winnende twee teams mogen naar Genève komen om hun experiment uit te voeren.

qubit.png
Geen categorie

Razendsnel rekenen en onkraakbare codes

DoorMarcel Vonk
1 min

Van maart tot juni 2016 biedt het Bèta Instituut Amsterdam een verdiepingsprogramma aan voor leerlingen uit 4, 5 en 6 VWO. Het programma met de titel “Razendsnel rekenen en onkraakbare codes” gaat in op de ontwikkelingen in quantum computing.

hyperbolic_4.png
Heelal

Holografie: een eenvoudig voorbeeld

DoorJeroen Spandaw
14 min

Een centraal probleem in de moderne theoretische natuurkunde is het verenigen van quantumtheorie en zwaartekracht. Een mogelijke aanpak is holografie: het verschijnsel waarbij een ruimte(tijd) in zekere zin equivalent is met de rand van die ruimte. In dit artikel bekijken we een eenvoudig wiskundig voorbeeld van holografie.