Materie

De computer als dronken creatieveling

DoorSimon Ilić

De natuurkunde is vaak inspiratie voor kunstmatige intelligentie - zoals ook blijkt uit de recente Nobelprijzen. Gastauteur Simon Ilić legt uit hoe het natuurkundige begrip diffusie te maken heeft met generatieve AI, zoals Dall.E en Stable Diffusion.

Lees meer

HESS
Heelal

Op jacht naar bronnen van gammastraling

DoorMarcel Vonk
4 min

Jacco Vink (UvA) heeft een subsidie van 1,5 miljoen euro gekregen voor het ontwikkelen van gespecialiseerde camera’s voor de toekomstige zuidelijke Cherenkov Telescope Array. Met de camera’s wordt de jacht op mysterieuze bronnen van gammastraling in het heelal geopend.

Deeltjes

Hoe teken je een atoom?

DoorMarcel Vonk
2 min

Natuurkundigen gaan graag tekeer tegen het traditionele plaatje van een atoom als een ‘mini-zonnestelsel’. De quantummechanica schrijft heel andere plaatjes voor, maar die zijn weer niet eenvoudig te begrijpen. Is er een gulden middenweg?

knoop
Deeltjes

Quantumfysica in de knoop

DoorJeremy van der Heijden
16 min

In het dagelijks leven kom je ze zo nu en dan tegen: knopen. Jeremy van der Heijden bespreekt de verrassende connectie tussen knopen en quantumfysica en het mysterieuze A-polynoom, een hulpmiddel om verschillende knopen van elkaar te onderscheiden.

metamateriaal
Materie

Eén materiaal, twee functies

DoorMarcel Vonk
4 min

In de afgelopen jaren is de populariteit van metamaterialen sterk toegenomen. Deze materialen komen niet in de natuur voor – hun geometrische ontwerp vindt plaats in het natuurkundelab. Metamaterialen kunnen heel bijzondere, vaak tegenintuïtieve eigenschappen hebben.

Deeltjes

Een modelbouwset voor ‘echte’ moleculen

DoorMarcel Vonk
8 min

Moleculen zijn zo klein dat we ze zelfs met gewone microscopen niet kunnen zien. Sinds kort bestaat er een ‘modelbouwset’ voor moleculen die zó klein is dat de deeltjes ook echte chemische reacties vertonen, maar groot genoeg om ze onder een gewone microscoop te bekijken.

Een felle, positieve blikseminslag gaat van de wolk recht naar de grond, met wat zijtakkingen in het wolkendek
Serie: Atmosferische ontladingen
Materie

Bliksem!

DoorJans Henke
Deel 1
14 min

Iedereen kent ze wel: de felle lichtflitsen die grote onweerswolken kunnen produceren. Maar hoe goed begrijpen we het fenomeen bliksem? Een kijkje in de wetenschap van bliksem en waar bliksemonderzoekers zich tegenwoordig mee bezig houden.

lhc
Deeltjes

Het standaardmodel: een effectieve theorie?

DoorSanne Vergouwen
14 min

Het standaardmodel van de elementaire deeltjes geeft een fantastisch nauwkeurige beschrijving van allerlei deeltjesprocessen in de natuur. Betekent dat dat dat model ook helemaal compleet is, of zou het kunnen dat we op nog kleinere schaal weer heel andere fysica aantreffen?

skytale
Serie: Quantumsleutels
Deeltjes

Quantumsleutels veilig delen

DoorLieuwe Bakker
Deel 1
18 min

Quantumcomputers zouden allerlei technieken om berichten te versleutelen kunnen kraken. Gelukkig kun je quantummechanica óók gebruiken om juist berichten heel veilig te versturen, zonder dat ze ongemerkt afgeluisterd kunnen worden.

Heelal

Een gespaghettificeerde ster

DoorMarcel Vonk
4 min

Sinds een paar decennia zien astronomen vanuit zwarte gaten uitbarstingen van elektromagnetische straling komen. Er werd aangenomen dat zulke uitbarstingen afkomstig zijn van uit elkaar getrokken sterren, maar pas nu is zulke ‘spaghettificatie’ ook echt waargenomen.