Natuurkundigen zijn ook mensen

Het is januari 2025: tijd voor de jaarlijkse NWO Physics-conferentie, die al zó lang in een conferentiecentrum in Veldhoven plaatsvindt dat de conferentie in de natuurkundige volksmond ook wel “Physics@Veldhoven” of gewoon “Veldhoven” wordt genoemd. Als iemand je in september vraagt: “Ga jij naar Veldhoven?” dan zeg je natuurlijk “Ja!”. Dat zei ik vier maanden geleden in ieder geval, en nu is het zover. Maar wat gebeurt er allemaal als meer dan 1500 natuurkundigen twee dagen lang samen zijn?

NWO physics

De NWO Physics-conferentie is uniek in zijn soort doordat alle gespecialiseerde natuurkundige onderzoeksrichtingen er samenkomen: van deeltjesfysica tot materiaalfysica, tot vloeistofmechanica, tot quantummechanica, tot statistische fysica, tot snaartheorie, tot… en dan heb ik nog lang niet alle richtingen opgenoemd. Op NWO Physics komt iedereen bij elkaar. Er loopt zelfs af en toe een verdwaalde chemicus, bioloog of wiskundige rond. De theoretisch natuurkundigen verwonderen zich over de meetopstellingen en geavanceerde machines die de experimentatoren uit hun auto’s halen en de experimentele natuurkundigen vragen zich af hoe er in hemelsnaam zo weinig data op een poster van een theoreet kunnen staan. Op de conferentie komen allerlei kleine natuurkundebubbels bij elkaar en vormen een enthousiast wisselwerkend gas.

Doordat de conferentie zo veel verschillende onderzoeksgebieden bij elkaar brengt, kan je je misschien voorstellen dat niet alle praatjes even relevant zijn voor je eigen onderzoek. Maar doordat de conferentie zo groot is, vinden er meestal wel tien verschillende praatjes tegelijkertijd plaats. Van die tien praatjes is er altijd wel één die misschien niet direct relevant, maar absoluut interessant is. Leuk is dat de praatjes niet alleen inhoudelijk over natuurkunde gaan, maar soms ook over maatschappelijke thema’s zoals effectieve wetenschapscommunicatie, de relevantie van fundamenteel onderzoek voor de maatschappij of de rol en waarde van kunstmatige intelligentie voor natuurkunde. Zo kan je je als wetenschapper tijdens de conferentie in vele opzichten verbreden.

Het conferentiecentrum in Veldhoven, gelegen is in een oud kloostergebouw, is een groot doolhof dat voor natuurkundigen veel te ingewikkeld is om te begrijpen. Tussen de praatjes door zie je daarom vaak wetenschappers verdwaasd om zich heen kijken, zoekend naar een nuttige richtingaanwijzer. Of je ziet ze juist hard rennen om dat ene praatje nog op tijd bij te kunnen wonen (en te compenseren voor het nemen van een verkeerde afslag…).

doolhof
Afbeelding 1. Het doolhof. De plattegrond van het te ingewikkelde conferentiecentrum, speciaal door een van mijn collega’s bewerkt om iets leesbaarder te worden.

De parallelle praatjes, samen met enkele plenaire lezingen van goede, inspirerende sprekers, maken het programma van NWO Physics interessant voor natuurkundigen uit alle richtingen en alle carrièrefases, inclusief masterstudenten. Volgens sommigen is het hoogtepunt van de conferentie echter het feest, waar dit jaar onder het genot van de Boundless Vibes (het thema van de conferentie was Beyond Boundaries) van de befaamde DJ Mike de hele avond gedanst wordt, ook door professoren!

Of het meest waardevolle van de conferentie nu de praatjes, de gesprekken tussendoor of het feest zijn, verschilt van persoon tot persoon en van praatje tot gesprek, maar uiteindelijk maakt het weinig uit. Voor mij waren deze conferentie alle drie de aspecten ervan waardevol: een praatje over Science & Cocktails, van Jay Armas, inspireerde me om na te denken over wat voor vormen van wetenschapscommunicatie mij, naast schrijven voor Quantum Universe, leuk en krachtig lijken; een ander praatje, het enige dat direct op mijn onderzoek aansloot, leidde tot een interessant gesprek met de spreker, met wie ik in de toekomst verdere gedachten over mijn onderzoek kan uitwisselen; tot slot gaf het feest de gelegenheid om mijn kantoorgenoten en andere collega’s in een heel nieuwe setting te zien en leren kennen. Drie waardevolle ervaringen!

netwerken
Afbeelding 2. Netwerken. Netwerken bij een posterpresentatie.

Zoals een vriend van mij heel terecht zei: netwerken is ook werken. Dat merk je bij uitstek op een conferentie als NWO Physics, waar je heel veel nieuwe mensen ontmoet die veelal andere dingen doen dan jij, maar je toch op nieuwe en verrassende onbekende sporen kunnen brengen. Hierdoor kan je nieuwe samenwerkingen aangaan en krijg je een groter, breder begrip van de natuurkunde – en uiteindelijk misschien zelfs van de wereld.